E-zapiski z informatyki : Obliczanie numeryczne. Obliczanie pola obszaru ograniczonego wykresem funkcji.

Całkowanie numeryczne

– metoda numeryczna polegająca na przybliżonym obliczaniu całek oznaczonych. Termin kwadratura numeryczna, często po prostu kwadratura, jest synonimem całkowania numerycznego, w szczególności w odniesieniu do całek jednowymiarowych. Dwu- i wyżej wymiarowe całkowania nazywane są czasami kubaturami, choć wyraz kwadratura również niesie to znaczenie dla całkowania w wyższych wymiarach.

Proste metody całkowania numerycznego polegają na przybliżeniu całki za pomocą odpowiedniej sumy ważonej wartości całkowanej funkcji w kilku punktach. Aby uzyskać dokładniejsze przybliżenie dzieli się przedział całkowania na niewielkie fragmenty. Ostateczny wynik jest sumą oszacowań całek w poszczególnych podprzedziałach. Najczęściej przedział dzieli się na równe podprzedziały, ale bardziej wyszukane algorytmy potrafią dostosowywać krok do szybkości zmienności funkcji.

Metoda prostokątów

Prawdopodobnie najprostszym wzorem jest metoda punktu środkowego (midpoint rule):

$\int\limits_{x_*}^{x_*+h} f(x) dx \approx h f\left( x_* + \frac h 2 \right)$

Jeśli funkcja $f(x)$ zmienia się w niewielkim stopniu na przedziale $(x_*, x_*+h)$ , reguła taka da dobre przybliżenie całki.

Metoda trapezów

Metoda trapezów polega na tym, że figurę ABCD zastępujemy figurą złożoną z trapezów wpisanych, tzn. krzywą aproksymujemy linią łamaną w nią wpisaną. Przedział całkowania $(a,b)$ dzielimy przy tym na $n$ równych części o długościach:

$h:=\frac{b-a}{n}$ .

Punktami podziału (końcami części) są wówczas:

$x_i = a+(i-1)h, \quad i=1\dots n+1.$

Wówczas pole figury złożonej z trapezów wynosi

$S_{n}=\frac{y_{1}+y_{2}}{2}h+\frac{y_{2}+y_{3}}{2}h+...+\frac{y_{n}+y_{n+1}}{2}h=h\left(\frac{y_{1}}{2}+y_{2}+y_{3}+...+y_{n}+\frac{y_{n+1}}{2}\right)$

gdzie

$y_{i}:=f(x_{i})$ – wartości funkcji w punktach podziału.

Stąd otrzymujemy wzór przybliżony w metodzie trapezów:

$\int\limits_{a}^{b}f(x)dx \approx h\left(\frac{y_{1}}{2}+y_{2}+y_{3}+...+y_{n}+\frac{y_{n+1}}{2}\right) = \frac{h}{2}\sum_{i=1}^{n}\left(f(x_{i})+f(x_{i+1})\right)$